Skip to main content

Czym jest próchnica zębów – jak jej zapobiegać, przyczyny i leczenie próchnicy

By 29 marca 20229 stycznia, 2024Porady

Czym jest próchnica zębów – jak jej zapobiegać, przyczyny i leczenie próchnicy

Jeśli wierzyć statystykom, to aż 98% Polaków choruje bądź chorowało na próchnicę zębów lub zmaga się ze skutkami próchnicy. Jak to bywa w wielu przypadkach, również w tym lepiej jest zapobiegać niż leczyć. Nieleczona próchnica może zagrażać całemu organizmowi. Przeczytaj artykuł, a dowiesz się, czym jest próchnica, jak się objawia, jak ją leczyć oraz w jaki sposób można jej zapobiegać.

Czym jest próchnica zębów i jak powstaje próchnica?

prochnicaPróchnica to choroba bakteryjna atakująca płytkę nazębną. Pojawia się z powodu demineralizacji kości zębów, do której dochodzi, gdy nasze zęby są długo narażone na działanie kwasów. Podczas tego procesu pozbywamy się cennych pierwiastków, np. wapnia, magnezu i fosforu, przez co zęby są bardziej narażone na działanie próchnicy, a w konsekwencji – na występowanie ubytków zębowych.

Wciąż niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, jaki wpływ na organizm człowieka może mieć nieleczona próchnica. Bardzo ważna jest profilaktyka, czyli zapobieganie chorobie poprzez wyeliminowanie jej potencjalnych przyczyn. Jak powstaje próchnica, jakie są czynniki próchnicotwórcze?

Przyczyny powstawania próchnicy

Przyczyny, czyli czynniki wywołujące próchnicę to:

  • uwarunkowania genetyczne – podatność zębów na próchnicę u jednych będzie większa niż u innych,
  • niewłaściwa higiena jamy ustnej i niedokładne oczyszczanie zębów oraz niekorzystanie z nici dentystycznych podczas codziennego szczotkowania zębów,
  • podatność zębów na choroby
  • zbyt rzadkie wizyty w gabinecie stomatologicznym także mogą prowadzić do rozwoju próchnicy,
  • spożywanie zbyt dużej ilości słodkich pokarmów oraz napojów – dodawane do pokarmów cukry (np. maltoza czy sacharoza) mają fatalny wpływ na zęby, ponieważ pozostając na nich tworzą idealne środowisko do rozwoju bakterii.

Objawy próchnicy – jak rozpoznać próchnicę?

Zastanawiasz się jak wygląda próchnica? Objawy próchnicy, które najłatwiej rozpoznać, to ubytki zębów. Nie zawsze jednak są one na tyle widoczne, dlatego warto obserwować zęby pod kątem innych znaków. Do objawów próchnicy na zębach możemy zaliczyć:

  • bóle zębów
  • nadwrażliwość zębów
  • dziury i zagłębienia w zębach
  • ciemne plamy i przebarwienia na zębach
  • ból podczas przegryzania pokarmów
  • ból podczas spożywania zimnych, gorących oraz słodkich potraw i napojów.

Próchnica – etapy rozwoju próchnicy i leczenie, kiedy odwiedzić stomatologa?

Próchnica zębów, niemal jak każda choroba, rozwija się w kilku etapach. W każdym z nich organizm broni się, wysyłając sygnały, że w Twojej jamie ustnej dzieje się coś niedobrego.

  1. Pierwszym etapem próchnicy jest demineralizacja. Podczas wczesnej próchnicy, czy mówiąc inaczej próchnicy początkowej lub próchnicy powierzchniowej, można zaobserwować białe przebarwienia na zębach, pojawiające się z powodu brak wapnia w szkliwie. Proces demineralizacji to dobry czas, aby powstrzymać rozwój próchnicy na jej wczesnym etapie. Należy zacząć od stosowania szczoteczki elektrycznej (najlepiej sonicznej), wyboru odpowiedniej techniki szczotkowania, nitkowania oraz płukania jamy ustnej. Zmiany powinny być widoczne także w diecie – wprowadź do niej produkty mleczne.
  2. Drugi etap to próchnica szkliwa. Dochodzi w nim do jego rozpadu pod powierzchnią zęba. Szkliwo nie jest w stanie już odbudować się samodzielnie. Niezbędne może okazać się założenie wypełnienia dentystycznego, które zatrzyma rozwój bakterii, przywracając zębom ochronę. Próchnica szkliwa oznacza konieczność wizyty u dentysty. Na tym etapie mogą występować bóle.
  3. W kolejnym etapie dochodzi do rozpadu zębiny, a próchnica zębów dociera już do nerwów, więc dolegliwości bólowe mogą się znacznie nasilić. Potrzebne jest tutaj zastosowanie takiej odbudowy, dzięki której bakterie nie przedostaną się do miazgi zęba. Najczęściej używa się wypełnienia kompozytowego, choć niekiedy ubytki są zbyt duże i jedynym wyjściem jest wypełnienie ich materiałem przypominającym koronę.
  4. Etap czwarty wiąże się z próchnicą miazgi, czyli żywotnej części zęba. Gdy zostanie ona zainfekowana przez bakterie, dochodzi do nagromadzenia ropy, która niszczy naczynia krwionośne i nerwy. Lekarz może zakwalifikować zęby pacjenta do leczenia kanałowego, aby pozbyć się infekcji z ich korzeni. Więcej o leczeniu kanałowym przeczytacie TUTAJ. Po tygodniu od zabiegu należy udać się na kontrolę i odbudowę uszkodzonej korony.
  5. W ostatnim etapie próchnica zęba dociera do wierzchołka korzenia zębowego, gdzie powstaje kieszeń, w której znajduje się ropa. Jest to już próchnica zaawansowana. Towarzyszyć jej mogą nabrzmiałe dziąsła i język oraz opuchlizna twarzy. W tym przypadku również konieczne jest leczenie kanałowe, dzięki któremu miazga zostanie usunięta, a kanały będą oczyszczone. Później nadchodzi czas na wypełnienie oraz odbudowę korony zęba. Czasami niezbędne może być otworzenia ropnia.

etapy-prochnicyNieleczona próchnica między zębami – jaki ma wpływ na zdrowie?

Nieleczona próchnica może mieć negatywny wpływ nie tylko na jamę ustną, ale również na cały organizm. Lista możliwych powikłań po próchnicy zębów jest naprawdę spora. Zaliczamy do nich:

  • depresję
  • cukrzycę
  • paradontozę
  • choroby nerek
  • choroby serca
  • zapalenie zatok
  • zapalenie gardła
  • brak pewności siebie
  • problemy ze stawami
  • ryzyko wrzodów żołądka
  • zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
  • halitozę, czyli nieprzyjemny zapach z ust.

Leczenie próchnicy – dlaczego jest takie ważne?

Leczenie próchnicy na zębach jest niezwykle ważne, ponieważ kiedy nie leczymy ubytków zębów, może wiązać się to z powiększeniem ubytku, jego dotarciem do miazgi zęba, większym ryzykiem infekcji, a w konsekwencji – pogorszeniem stanu zdrowia. Bakterie mogą dostać się do krwiobiegu, a następnie do całego organizmu, doprowadzając np. do sepsy. Próchnicy początkowej i żadnego z jej kolejnych etapów nie można bagatelizować. Skutki mogą być naprawdę tragiczne!

Profilaktyka próchnicy – czy istnieją sposoby, aby zapobiec próchnicy, jak powinna wyglądać prawidłowa higiena jamy ustnej?

Jak zapobiegać próchnicy na zębach? Przede wszystkim – dbaj o swoją jamę ustną! Myj zęby przynajmniej dwa razy dziennie i poświęcaj na tę czynność dwie minuty. Używaj szczoteczek, które skutecznie czyszczą trudno dostępne miejsca, np. rotacyjnych lub szczoteczek sonicznych. Ważne jest także nitkowanie zębów oraz stosowanie płynów do płukania jamy ustnej. Mile widziane jest również używanie irygatora. Aby nie dopuścić do rozwoju próchnicy u dzieci i u siebie, zmień swoje (oraz całej swojej rodziny) nawyki żywieniowe. Spożywaj zdrowe, zbilansowane posiłki. Nie zapominaj też o regularnych wizytach w gabinecie stomatologicznym (przynajmniej dwa razy w roku).

Próchnica wtórna – raz wyleczona próchnica zęba nie zwalnia Cię z dbania o jamę ustną!

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że raz wyleczona próchnica zębów może wracać – szczególnie w miejscu poprzednich ubytków tj. w okolicach plomb. Jeśli raz udało Ci się pozbyć tej choroby – nie odpuszczaj sobie i dbaj o zęby jeszcze bardziej niż w trakcie leczenia. Wówczas próchnica wtórna nie będzie Ci straszna! Pamiętaj także, że regularne kontrole uzębienia w gabinecie stomatologicznym to coś, o czym nie możesz zapominać, jeśli miałeś lub miałaś do czynienia z chorobą próchnicową.

Czy próchnica to choroba osób dorosłych?

Próchnica to choroba zębów, która dotyczy nie tylko osób dorosłych, ale również dzieci. Statystyki pokazują jednak, że boryka się z nią aż 90% dorosłych w naszym kraju! Może występować już od momentu pojawienia się pierwszych zębów w jamie ustnej dziecka.

Próchnica zębów mlecznych – jak chronić dzieci przed próchnicą i ubytkami?

Główną przyczyną pojawienia się próchnicy zębów mlecznych u dzieci jest nieprawidłowe lub też sporadyczne mycie zębów. Nagromadzona płytka nazębna oraz obecność cukrów prostych powodują demineralizację szkliwa. Jak zapobiegać próchnicy zębów mlecznych? Podstawą jest systematyczne szczotkowanie zębów przez dwie lub trzy minuty. Warto sięgnąć po szczoteczkę z miękkimi włóknami, np. soniczną lub elektryczną szczoteczkę dla dzieci. Oprócz tego należy stosować środki rekomendowane maluchom, takie jak pasty do zębów czy płyny do płukania jamy ustnej, a także nici dentystyczne lub irygator do zębów. Bardzo istotna jest również odpowiednia dieta. Dziecko nie powinno sięgać zbyt często po produkty bogate w cukry proste.

Czy próchnica jest chorobą zakaźną?

Tak, próchnica jest chorobą zakaźną. Wywołują ją bakterie Streptococcus mutans, Streptococcus sorbinus i Lactobacillus acidophilus, które oprócz zębów kolonizują również całą jamę ustną. Ich namnażaniu się sprzyja nieodpowiednia higiena jamy ustnej czy też dieta bogata w cukry. Patogenna flora bakteryjna przenoszona jest przez ślinę i resztki pokarmowe.

Pasta z hydroksyapatytem – czy jest zalecana pacjentom z próchnicą?

Hydroksyapatyt to bezpieczna i skuteczna alternatywa dla fuoru w codziennej profilaktyce próchnicy. Pasty z jego dodatkiem są więc dość często polecane pacjentom zmagającym się ze wspomnianą dolegliwością. Środki z hydroksyapatytem będą najskuteczniejsze w przypadku osób dorosłych. Do takich wniosków doszli polscy klinicyści, których praca została opisana w artykule opublikowanym na łamach czasopisma „Frontiers in Public Health”.

Sprawdźcie także: dlaczego dziąsła krwawią | Czy nadtlenek karbamidu jest bezpieczny? | Usuwanie kamienia nazębnego

Grzegorz Kostka

specjalista ds. technologii Smilesonic

Zostaw komentarz