Afty – skąd się biorą i jak się z nimi uporać?
Afty to nieestetycznie wyglądające, bolesne owrzodzenia jamy ustnej. Do ich wykształcania się dochodzi najczęściej na skutek urazów mechanicznych, niedoboru mikroelementów czy obniżonej odporności. Zmiany te pojawiają się sporadycznie albo okresowo.
Czy afty są groźne?
Afty zazwyczaj nie są groźne, ale w niektórych przypadkach sygnalizują niebezpieczne dla zdrowia choroby. Jak rozpoznać afty i kiedy warto udać się z nimi na konsultację do specjalisty?
Skąd biorą się afty? PRZYCZYNY
Nie ma jednoznacznej, uniwersalnej przyczyny pojawiania się aft. Według specjalistów, w zdecydowanej większości przypadków musimy się z nimi zmagać w wyniku miejscowych urazów jamy ustnej, niedoborów witamin (zwłaszcza z grup B12 oraz B9), oraz ogólnego osłabienia organizmu (anemii, permanentnego stresu). Czasem też mają podłoże genetyczne – oznacza to, że jeśli rodzic zmaga się z powracającymi, przewlekłymi aftami, to z dużym prawdopodobieństwem dziecko odziedziczy po nim tę skłonność.
To jednak nie wszystkie przypadki, w związku z którymi możemy zaobserwować w swojej jamie ustnej afty. Inne możliwe przyczyny ich pojawiania się to:
- opryszczka,
- zaburzenia hormonalne,
- nietolerancja pokarmowa,
- kłopoty z układem nerwowym,
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
- celiakia,
- choroba Behçeta,
- choroba Leśniowskiego-Crohna.
Jak rozpoznać, że to afta?
Afta daje o sobie znać jeszcze zanim staje się dla nas widoczna. W miejscu, w którym się tworzy, pojawia się lekkie swędzenie, ból i pieczenie, które nasila się podczas jedzenia, mówienia oraz spożywania kwaśnych produktów. Po jednym, maksymalnie dwóch dniach aftę możemy już dostrzec gołym okiem. Jak wygląda afta? Ma kolor biały, a wokół niej można dostrzec zaczerwienienie, które jest objawem stanu zapalnego. Charakteryzuje ją okrągły bądź owalny kształt. Zmiana ta może pojawiać się pojedynczo, ale też występować w większym skupisku.
Aftę najczęściej możemy zaobserwować:
- po wewnętrznej stronie wargi,
- na języku,
- błonie śluzowej,
- na dnie jamy ustnej.
Może mieć ona różną wielkość – średnica najmniejszych aft nie przekracza 5 mm. Takie afty występują pojedynczo bądź w skupisku do 5 aft i zwykle znikają po tygodniu, maksymalnie dwóch (często jednak powracają). Większe afty mają średnicę powyżej 10 mm i mogą występować albo samodzielnie, albo w grupach do 3 aft. Pozostają z nami nawet przez kilka tygodni i czasem pozostawiają po sobie pamiątki w postaci blizn.
W jaki sposób samodzielnie i szybko poradzić sobie z aftami?
W zdecydowanej większości sytuacji z aftami możemy skutecznie poradzić sobie w domu. Aby to zrobić, trzeba po pierwsze zadbać o właściwą pielęgnację jamy ustnej. Myć zęby należy przynajmniej dwa razy dziennie, możliwie delikatnie i umiejętnie, starając się unikać podrażnień. Warto w tym celu zainwestować w szczoteczkę soniczną. Świetnie sprawdzą się modele:
Takie urządzenia nie wymagają bowiem od użytkownika samodzielnego szorowania zębów czy też silnego dociskania włosia do szkliwa; wystarczy, że delikatnie przysuniemy je do uzębienia, a całą pracę wykonają za nas. Szczoteczki soniczne usuwają też z jamy ustnej znacznie więcej bakterii niż manualne, dzięki czemu nie dają aftom żadnego pola do popisu.
Czosnek na afty? Afty w jamie ustnej – domowe sposoby
Oprócz właściwej higieny jamy ustnej skuteczna w walce z aftami okaże się również wartościowa dieta. Do swojego jadłospisu warto wprowadzić produkty bogate w witaminy z grup A, B, C oraz E (przykładowo warzywa, owoce, jogurty). Ponadto, należy spożywać pokarmy wzmacniające odporność naszego organizmu, jak czosnek, cebula czy fasola. Unikać powinniśmy natomiast słodyczy i alkoholu, a także posiłków gorących, twardych, ostrych i kwaśnych, gdyż mogą one potęgować dolegliwości i utrudniać gojenie się aft.
Jak usunąć aftę, czyli o tym kiedy należy udać się na konsultację do specjalisty?
Jak wspomniano wyżej, w zdecydowanej większości przypadków z aftami możemy poradzić sobie domowymi sposobami, często znikają też one samoistnie. Istnieje jednak niewielki procent przypadków, gdy afty utrzymują się w naszej jamie ustnej przez dłuższy czas (dłużej niż miesiąc), a dodatkowo towarzyszy im na przykład gorączka. W takiej sytuacji, gdy zawodzą domowe metody leczenia, pozostaje nam konsultacja z lekarzem. Specjalista przeanalizuje stan naszej jamy ustnej i postara się zlokalizować źródło problemu, a następnie wdroży odpowiednie leczenie. To on zadecyduje także czy konieczny będzie antybiotyk na afty.
Jak ono wygląda? Najczęściej sprowadza się do przepisania pacjentowi płynów do płukania, sprayów bądź żeli o działaniu przeciwzapalnym, przeciwbólowym i łagodzącym. W przypadku, gdy źródłem naszego problemu są choroby ogólnoustrojowe, lekarz decyduje z kolei o wdrożeniu terapii antybiotykami, sterydami bądź witaminami. Pojedyncze afty można też usunąć z jamy ustnej za sprawą laseroterapii albo ich chemicznego wypalenia.
