Jak dbać o zęby podczas chemioterapii?

Chemioterapia, którą zalicza się do sposobów leczenia onkologicznego, ma widoczny wpływ na jamę ustną i ślinianki. Skutki uboczne mogą doprowadzić do trudności w podstawowych funkcjach, np. w mówieniu, jedzeniu, połykaniu i żuciu. Szerzej o relacjach między chemioterapią a zdrowiem jamy ustnej, a także o tym, jak dbać o zęby w trakcie leczenia onkologicznego, przeczytasz w poniższym artykule.

Wizyta u dentysty przed chemioterapią

Rola stomatologa przed podjęciem chemioterapii, a także w trakcie jej trwania oraz po jej zakończeniu jest bardzo ważna. Onkolog przekazuje mu informacje dotyczące aktualnego stanu zdrowia pacjenta, charakterystyki jednostki chorobowej oraz zleconej terapii.

Odpowiednia higiena jamy ustnej zarówno przed podjęciem leczenia, jak i po jego zakończeniu pomaga w zapobieganiu lub zmniejszaniu efektów skutków ubocznych. Wizyta w gabinecie stomatologicznym powinna odbyć się co najmniej miesiąc przed rozpoczęciem terapii, aby możliwe było wyleczenie wszystkich infekcji.

Wpływ chemioterapii na jamę ustną

Podczas chemioterapii nie zaleca się podejmowania leczenia stomatologicznego, gdyż zabiegi ekstrakcji lub inne interwencje zwiększają ryzyko pojawienia się infekcji. Warto odłożyć je więc na później. Jeśli jednak okażą się one konieczne, dentysta powinien być świadomy stopnia immunosupresji danego pacjenta.

W trakcie trwania chemioterapii higiena jamy ustnej musi być zachowana na standardowym poziomie. Z kolei z diety warto wykluczyć żywność wywołującą próchnicę, np. słodycze. Poniżej znajdziesz listę dolegliwości, które mogą pojawić się w wyniku terapii onkologicznej.

Dolegliwości jamy ustnej podczas chemioterapii

Najczęściej występujące dolegliwości jamy ustnej u osób w trakcie chemioterapii to choroby przyzębia i zapalenie błony śluzowej, które pojawia kilka dni po rozpoczęciu terapii wysokodawkowej i zanika po kilku tygodniach od zakończenia leczenia. Wspomniane zapalenie może być spowodowane przyjmowaniem niektórych leków, np. bleomycyny, doksorubicyny czy metotreksatu. Inne skutki uboczne leczenia onkologicznego, w tym także chemioterapii, to m.in.:

• próchnica
• szczękościsk
• zmiana smaku
• pieczenie języka
• zagęszczenie śliny
• trudności w żuciu
• trudności z połykaniem
• zapalenie dziąseł
• krwawienie dziąseł
• plamy na zębach
• utrata zębów lub korzeni
• skrócenie korzeni zębów
• owrzodzenia jamy ustnej
• większe ryzyko próchnicy.

Kserostomia u pacjentów onkologicznych

Schorzeniem jamy ustnej, które występuje dość często u pacjentów onkologicznych, a któremu chcielibyśmy poświęcić osobny czas w tym artykule, jest kserostomia, czyli przewlekła suchość. Błona śluzowa nie jest w stanie funkcjonować prawidłowo, jeśli nie jest odpowiednio nawilżona. Pamiętajmy, że ślina pełni w organizmie człowieka bardzo ważną rolę, np. chroni przed bakteriami i próchnicą. Gdy jest jej zbyt mało, skutkiem są następujące dolegliwości: owrzodzenia, pieczenie, próchnica, grzybica itd. Aby ich uniknąć, stosuj płyny zawierające chlorheksydynę, benzydaminę, a także domowe roztwory sody oczyszczonej, kuchennej lub fizjologicznej. Jeśli jesteś użytkownikiem szczoteczek tradycyjnych, zmieniaj je częściej niż zaleca to producent.

Pielęgnacja zębów podczas chemioterapii

Podążaj za poniższymi wskazówkami, jeśli jesteś pacjentem onkologicznym, przechodzisz chemioterapię i zależy Ci na zdrowiu jamy ustnej.

• Szczotkuj zęby delikatnie przynajmniej dwa razy dziennie. W tym celu używaj szczoteczki z miękkim włosiem.
• Szczoteczkę ustawiaj pod pewnym kątem względem dziąseł.
• Płucz jamę ustną roztworem wody, soli i sody oczyszczonej.
• Stosuj pastę do zębów z dodatkiem fluoru.
• Nie sięgaj po płyny do płukania jamy ustnej z alkoholem.
• Pamiętaj o czyszczeniu przestrzeni międzyzębowych. Sięgaj po nici dentystyczne lub irygator.
• Czyść także swój język, aby usunąć bakterie wywołujące nieświeży oddech.

Oczywiście nie bez znaczenia jest również dieta. Jeśli jesteś w trakcie chemioterapii:

• ssij kostki lodu, gdy odczuwasz pieczenie.
• unikaj spożywania produktów z dużą zawartością cukru.
• zrezygnuj ze spożywania alkoholu i wyrobów tytoniowych.
• sięgaj po miękkie i łatwe do połknięcia posiłki oraz produkty spożywcze.
• wprowadź do swojego codziennego jadłospisu źródła witamin i minerałów.