Czym jest zębiak i co musisz wiedzieć o tym nowotworze szczęki, jakie są rokowania?
Zębiak to nowotwór szczęki, który należy do największej grupy zębopochodnych guzów nowotworopodobnych. Co powinniśmy wiedzieć o tym nowotworze szczęki? Jakie są rokowania w przypadku osób posiadających zębiaka? Jakie są rodzaje i objawy zębiaków? W jaki sposób można je wyleczyć?
Czym jest zębiak i jakie są jego przyczyny?
Zębiak jest nowotworowym guzem zębopochodnym, którego etiopatogeneza nie jest znana. Niektórzy kwalifikują go jako wadę rozwojową, która może mieć związek z uwarunkowaniami genetycznymi, infekcją lub urazem. Zębiak jest zmianą łagodną i najczęściej wykrywany jest do dwudziestego roku życia. Powstaje z tkanek, z których stworzone są zawiązki zębowego. Występuje stosunkowo rzadko i może wykazywać różny stopień zróżnicowania tkankowego: od miękkich struktur do twardych, które przypominają zęby karłowate. Zębiak zbudowany jest z kilku tkanek zęba: szkliwa, zębiny, cementu czy też miazgi.
Jakie są rodzaje zębiaków?
Możemy wymienić następujące typy zębiaków:
- zębiak złożony – chaotyczna masa złożona z zębiny, cementu i szkliwa
w nieodpowiednich proporcjach - zębiak zestawny – bardziej regularna postać, pełna drobnych, szczątkowych ząbków, które zwane są odontoidami
- zębak mieszany – połączenie dwóch wyżej wymienionych typów zębiaków
- zębiak wyrznięty – rodzaj zębiaka zestawnego, który ulega procesowi wyrznięcia
i pojawia się w jamie ustnej w formie guza tkanek miękkich.
Jakie objawy daje zębiak?
Zębiak rośnie powoli wewnątrz kości i zazwyczaj nie daje żadnych objawów. Dopiero po pewnym czasie, gdy zaczną wyrzynać się pierwsze zęby stałe oraz ósemki, jego rozwój przyspiesza. Wzrost zębiaka kończy się wraz z końcem fizjologicznego rozwoju uzębienia.
Zębiaki są bardzo często wykrywane w drodze przypadku, zwykle w trakcie wykonywania diagnostyki radiologicznej, czyli zdjęć zębowych, pantomogramu i CBCT, którą stosuje się w przypadku zatrzymania zęba lub przygotowania do leczenia wad zgryzu. W niektórych przypadkach, choć bardzo rzadko, zębiak powstaje w wyniku ucisku przez płytę ruchomego aparatu ortodontycznego.
Zębiak – powikłania
Zębiaki mogą wywoływać następujące dolegliwości:
- obrzęki
- torbiele zawiązkowe
- przemieszczanie się zębów
- zaburzenia w wyrzynaniu się zębów stałych
- retencję, czyli zatrzymanie zębów stałych w kości
- bóle neuralgiczne przy guzie większych rozmiarów
- zaburzenia w położeniu zębów stałych w łuku zębowym
- zniekształcenia wyrostka zębodołowego szczęki oraz części zębodołowej żuchwy.
Zębiak – leczenie
Leczenie zębiaków polega na chirurgicznym usunięciu guza, co jest konieczne, aby zapobiegać wznowieniu czy też złośliwej transformacji zmiany. Doszczętne pozbycie się guza sprawia, że rokowania są dobre. Wytłuszczoną zmianę odsyła się do badania histopatologicznego. Chirurgiczne usunięcie guza może być poprzedzone pobraniem wyciska górnego, gdyż zdarza się, że zębiak mylony jest z nowotworem szczęki i żuchwy.
Wspomniane guzy najlepiej jest usuwać prze okresem intensywnego wzrostu, czyli jeszcze przed fizjologicznym wyrznięciem się zębów stałych. Dzięki temu można zapobiec potencjalnym powikłaniom.
Jeśli zębiak przyczynia się do występowania zaburzeń w jamie ustnej, np. do retencji zęba czy do powstania wady zgryzu, może okazać się, że konieczne będzie przeprowadzenie leczenia ortodontycznego. Niekiedy zdarza się, że guz swoim zasięgiem obejmuje wierzchołek korzenia zęba stałe. Wówczas należy poddać się leczeniu endodontycznemu, czyli kanałowemu, lub resekcji wierzchołka korzenia.
